De financiële markten – rente en EUR/USD – week 44

De financiële markten bevinden zich in een cruciaale fase. Experts en analisten werpen hun licht op de huidige situatie en de verwachtingen voor de toekomst.

Een delicate balans

De rente in de Verenigde Staten is het afgelopen jaar flink gestegen. De vraag is of dit voldoende is om de onderliggende groei terug te brengen naar een niveau dat de inflatie onder controle kan brengen. Voor de financiële markten is dit van groot belang.

Tot nu toe hebben verschillende factoren ervoor gezorgd dat ondanks de hogere rente, de economische groei in de VS nog steeds boven het langetermijnpotentieel ligt. De meeste van deze stimulerende factoren lijken echter op hun retour.

De Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve (Fed), moet rekening houden met het feit dat de bezettingsgraad in de economie hoog is en de werkloosheid laag. Dit betekent dat de groei snel onder het potentiële niveau moet terugvallen. Anders kunnen de loonstijgingen en inflatie weer oplopen.

Tegelijkertijd mag de Fed vanwege de hoge schulden ook niet té hard op de rem trappen, om een recessie te voorkomen. Een zogeheten ‘soft landing’ lijkt het meest wenselijk: een geleidelijke groei richting het potentiële niveau, totdat de inflatie onder controle is. Dit kan echter nog jaren duren.

De hamvraag is nu of de rente al hoog genoeg is om een soft landing mogelijk te maken, of dat verdere verhoging nodig is. Het is daarbij niet alleen de Fed die hierover gaat. Ook de langetermijnrentes, waarop de centrale bank geen directe invloed heeft, spelen een belangrijke rol.

Ongeduld op de obligatiemarkten

De vraag/aanbodverhoudingen op de markt voor langetermijnobligaties zijn de laatste tijd behoorlijk verslechterd. Dit door onder meer de enorme stijging van overheidstekorten en terughoudendheid bij buitenlandse investeerders om dollars aan te houden.

Beleggers lijken hun geduld te verliezen en de verwachting is dat de lange rente zal blijven stijgen tot de groei in de VS duidelijk richting het potentiële niveau van 1% gaat. Het risico bestaat dat op dat moment ook de groeistimulansen van de afgelopen tijd omslaan naar groeivertragers, waardoor er toch een recessie ontstaat.

Dit gevaar wordt groter als de olieprijs sterk blijft stijgen en/of het monetaire beleid in Japan verkrapt. Japanners zijn grote investeerders in Amerikaanse staatsobligaties, maar lijken steeds terughoudender te worden.

Europa in zwaar weer

De economie in Europa verkeert al in een lichte recessie. Loonstijgingen en inflatie dalen langzamer dan in de VS. Dit betekent dat de Europese Centrale Bank (ECB) de rente voorlopig niet verder wil verhogen, maar ook niet wil verlagen.

Het risico bestaat echter dat bij verdere stijging van de Amerikaanse langetermijnrente, de Europese rente wordt meegetrokken. Een diepere recessie kan dan het gevolg zijn, waardoor de ECB al snel de rente moet gaan verlagen.

Weinig hoop voor de lange termijn

Zowel in de VS als Europa draaien de economieën momenteel op volle capaciteit. Dit betekent dat de groei niet boven het potentiële niveau mag uitkomen, om onevenwichtigheden te voorkomen. Maar dit potentiële niveau ligt historisch laag en daalt nog steeds.

Dit wordt veroorzaakt door een krimpende beroepsbevolking en een lage productiviteitsgroei. De enige manier om dit te verbeteren is via meer investeringen en hervormingen die de productiviteit verhogen. Hiervoor ontbreekt echter vaak de politieke wil.

Zonder ingrijpen zal de lage potentiële groei grote problemen opleveren voor bedrijven, overheden en uiteindelijk de financiële markten. Waarschijnlijk zal men daarom op den duur proberen de inflatie weer op te voeren.

Wisselvallige tijden voor rentes

Hoewel de Amerikaanse langetermijnrente recent een dip kende, lijkt de uptrend nog niet gebroken. Waarschijnlijk stijgt deze weer richting 5,25%, tot de groei duidelijk afzwakt. De kortetermijnrente heeft vermoedelijk wel zijn piek bereikt.

Voor Europa wordt een vergelijkbaar patroon verwacht: eerst nog wat opwaartse druk op de langetermijnrente, daarna ruimte voor daling als een recessie dreigt. De piek voor de kortetermijnrente lijkt bereikt.

De komende tijd blijft het op de financiële markten dus onzeker en wisselvallig. Een recessie is niet uitgesloten. Tegelijkertijd heerst bij beleidsmakers grote druk om dit te voorkomen. De komende maanden zullen uitwijzen welke kant het opgaat. Flexibiliteit en een pragmatische aanpak zijn geboden.

Verwachtingen EUR/USD

Analisten verwachten dat de koers de komende tijd flink zal blijven schommelen.

Op korte termijn overheerst het negatieve sentiment voor de euro. De rente in de Verenigde Staten blijft naar verwachting voorlopig boven die van de eurozone. Dit maakt de dollar aantrekkelijker ten opzichte van de euro.

Ook de mogelijk verder stijgende olieprijs speelt de VS minder parten dan Europa. De vrees voor hogere energieprijzen zet druk op de euro.

Maar het tij kan snel keren. Als de Amerikaanse economie in een recessie belandt, zullen de rentes daar waarschijnlijk sneller dalen dan in Europa. Dit kan de euro een boost geven.

Bovendien zaaien de aanstaande verkiezingen in de VS twijfel over het wereldwijde vertrouwen in de dollar. Landen zijn huiverig geworden om dollars aan te houden.

In dat geval verwachten analisten dat de EUR/USD weer zal stijgen richting 1,2000. Voorlopig lijkt de koers echter onder druk te blijven staan tussen 1,0000 en 1,0750.

Concluderende Samenvatting

De financiële markten, in het bijzonder rentetarieven en de EUR/USD-wisselkoers, navigeren door een periode van onzekerheid en volatiliteit. In de VS, ondanks een reeks renteverhogingen, bestaat de kans op verdere verhogingen om een zachte landing te bewerkstelligen en de inflatie in bedwang te houden.

De obligatiemarkten tonen tekenen van ongeduld, waarbij lange termijnrentes mogelijk blijven stijgen. Europa daarentegen, geconfronteerd met een lichte recessie en tragere loon- en inflatiegroei, kan de ECB in een delicate positie plaatsen.

Voor de EUR/USD verwachten analisten op korte termijn druk op de euro, maar wijzigingen in de Amerikaanse economische omstandigheden kunnen de balans snel doen omslaan.